Trong xây dựng nhà ở hay nhà lắp ghép, phần mái luôn là nơi chịu lực tác động trực tiếp từ gió, mưa và nắng nóng. Nếu mái làm không đúng độ dốc, nước sẽ khó thoát, dễ gây đọng, thấm, dột. Ngược lại, nếu dốc quá nhiều lại tốn thêm chi phí và vật tư, chưa kể có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ chung của ngôi nhà.
Vậy độ dốc mái bao nhiêu là hợp lý? Mái tôn khác gì mái ngói? Có công thức nào để tính đúng ngay từ đầu? Trong bài viết này, DQ House chia sẻ đến Quý anh chị những tiêu chuẩn cơ bản và kinh nghiệm thực tế để tính độ dốc mái chuẩn xác, phù hợp với khí hậu miền Trung và đặc điểm từng kiểu công trình.
Là đơn vị thi công nhà lắp ghép nhiều năm kinh nghiệm cho nhiều khách hàng ở miền Trung, DQ House rất am hiểu về Tiêu chuẩn và Cách tính độ dốc mái sao cho chuẩn xác nhất. Để tìm hiểu kỹ hơn mời Quý anh chị cùng xem thêm bài viết dưới đây:
Độ dốc mái là gì?
Độ dốc mái tức là tỉ lệ nghiêng của mái nhà, được tính từ đỉnh mái xuống mép mái so với chiều ngang của mái. Mái càng dốc thì nước mưa càng thoát nhanh, gió cũng dễ trượt qua hơn. Ngược lại, mái quá thoải thì nước thoát chậm, dễ đọng, lâu ngày có thể gây thấm, dột và ảnh hưởng đến kết cấu bên dưới.
Trong thực tế thi công nhà xây hay nhà lắp ghép, độ dốc mái không chỉ ảnh hưởng đến khả năng thoát nước, mà còn quyết định đến yếu tố thẩm mỹ, độ bền của vật liệu và cả chi phí xây dựng. Mỗi loại mái sẽ có một tiêu chuẩn dốc khác nhau; như mái tôn thì thường thoải hơn, còn mái ngói cần độ dốc cao hơn để nước không tràn ngược vào khe ngói.

Nếu tính sai hoặc làm ẩu phần này, sau vài mùa mưa sẽ thấy ngay hậu quả. Vậy nên khi thiết kế hoặc dựng khung mái, nhất định phải tính đúng độ dốc phù hợp với từng loại vật liệu và điều kiện khí hậu nơi xây dựng.
Hướng dẫn cách tính độ dốc mái cho mái tôn và mái ngói
Tiêu chuẩn độ dốc mái tôn
Với mái tôn độ dốc không cần quá lớn như mái ngói, nhưng cũng không nên làm quá thoải. Nếu mái dốc quá ít thì nước mưa dễ bị đọng lại, lâu ngày có thể gây rỉ sét, thấm dột. Còn nếu dốc quá lớn thì sẽ tốn thêm vật tư, xà gồ, đôi khi sẽ làm mất cân đối tổng thể ngôi nhà.
Độ dốc mái tôn tiêu chuẩn thường dao động trong khoảng 5 đến 10 độ, tương đương khoảng 8% đến 17%. Đây là mức vừa đủ để nước mưa thoát nhanh, mái bền, không bị ồn quá mức khi trời mưa. Riêng với những nhà thường ở khu vực có mưa lớn hoặc mái có khẩu độ rộng thì nên tăng độ dốc lên một chút để đảm bảo thoát nước nhanh và tránh bị tạt ngược khi gió lớn.
Đối với nhà cấp 4 hoặc các công trình dân dụng phổ biến, DQ House thường tư vấn làm mái tôn có độ dốc từ 10 đến 15 độ (tương đương 17% đến 27%). Độ dốc này giúp nước mưa trôi nhanh, hạn chế ngập úng trên mái, trong khi vẫn giữ được dáng mái hài hòa, không quá cao, rất phù hợp với kiểu nhà ở miền Trung.

Cách tính độ dốc mái tôn
Nhiều anh chị khi làm nhà hay hỏi “Làm sao biết mái tôn dốc bao nhiêu là vừa?”. Thật ra cách tính độ dốc mái không khó, chỉ cần nắm đúng nguyên tắc là được.
Độ dốc mái được tính bằng tỷ lệ giữa chiều cao của mái và chiều dài mái theo phương ngang. Công thức như sau:
Độ dốc (%) = (Chiều cao mái / Chiều dài mái) x 100
Trong đó:
- Chiều cao mái là khoảng cách từ đỉnh mái xuống chân mái (tính theo phương thẳng đứng).
- Chiều dài mái là khoảng cách từ đỉnh mái tới mép mái theo phương ngang (không phải theo chiều nghiêng của tôn).
Minh hoạ Cách tính độ dốc mái tôn bằng hình vẽ:

Ví dụ, nếu mái nhà anh chị có chiều dài là 5 mét và phần đỉnh mái cao hơn chân mái 0.5 mét, thì:
- Độ dốc = (0.5 / 5) x 100 = 10%
- Tức là mái dốc 10%, tương đương khoảng 5.7 độ. Với độ dốc này, nước mưa thoát nhanh, mái vẫn cân đối và không quá cao.
Nếu cần đơn vị thi công tính giúp thì không vấn đề gì, nhưng biết cách tính cơ bản này cũng giúp anh chị chủ động hơn trong việc lựa chọn kiểu mái và đánh giá thiết kế có phù hợp không.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM: Tôn Mát là gì? Cách lựa chọn tôn mát phù hợp để chống nóng mái nhà
Cách tính độ dốc mái tôn cho nhà hai mái
Với kiểu nhà hai mái dốc về hai bên, thường gặp ở nhà cấp 4, nhà lắp ghép mái thái hay mái truyền thống, cách tính độ dốc cũng tương tự như nhà làm 1 mái. Tuy nhiên, Quý anh chị cần lưu ý mình chỉ tính trên một nửa mái, tức là đo từ đỉnh mái xuống chân mái của một bên, chứ không phải toàn bộ chiều ngang cả mái nhà.
Để tính, mình làm theo cách đơn giản như sau:
- Bước 1: Xác định chiều cao mái, tức là khoảng cách từ đỉnh mái xuống mép tường bên dưới, đo theo phương thẳng đứng.
- Bước 2: Đo chiều dài mái theo phương ngang, từ đỉnh mái đến mép tường bên dưới của một bên mái (không tính theo đường nghiêng của tôn).
- Bước 3: Lấy chiều cao chia cho chiều dài, rồi nhân với 100 để ra độ dốc theo phần trăm:
Độ dốc (%) = (Chiều cao / Chiều dài) × 100%
Các loại dốc mái phổ biến thường được ứng dụng để lợp mái nhà
- Góc dốc 5°: Độ dốc mái khoảng 8%.
- Góc dốc 10°: Độ dốc mái khoảng 17%.
- Góc dốc 12°: Độ dốc mái khoảng 21%.
- Góc dốc 15°: Độ dốc mái khoảng 26%.
- Góc dốc 20°: Độ dốc mái khoảng 36%.
- Góc dốc 25°: Độ dốc mái khoảng 46%.
- Góc dốc 30°: Độ dốc mái khoảng 57%.
Tiêu chuẩn và cách tính độ dốc mái ngói trong xây dựng
Trong thiết kế mái, mỗi loại vật liệu sẽ có một tiêu chuẩn độ dốc riêng để đảm bảo khả năng thoát nước và tăng độ bền cho công trình.

- Mái tôn nên có độ dốc tối thiểu là 10%, tức chiều cao mái bằng một phần mười chiều dài mái. Với độ dốc này, nước mưa sẽ chảy nhanh, không bị ứ đọng gây rỉ sét hay thấm dột.
- Mái ngói cần độ dốc cao hơn, tối thiểu là 30%, tương ứng với tỷ lệ một phần ba. Do mái ngói được ghép từng viên, nếu mái quá thoải thì nước dễ tạt ngược và len vào các khe gạch và gây thấm nước, ẩm mốc hoặc hư hỏng vật dụng bên trong nhà.
Với những công trình sử dụng ngói lợp, đặc biệt ở khu vực mưa nhiều như miền Trung, anh chị nên đảm bảo đúng độ dốc ngay từ khâu thiết kế để mái nhà thật sự bền vững theo thời gian.
Những yếu tố khác ảnh hưởng đến cách tính độ dốc mái
Trên thực tế, độ dốc mái không chỉ là một con số cố định mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố cụ thể của từng công trình. Dưới đây là những yếu tố quan trọng cần xem xét khi tính toán:
1. Lượng mưa tại khu vực xây dựng
Khu vực có mưa nhiều hoặc mưa lớn kéo dài thì mái cần dốc hơn để thoát nước nhanh. Nếu mái quá thoải, nước đọng lâu sẽ gây rỉ sét, thấm dột, ảnh hưởng đến tuổi thọ của vật liệu lợp.
2. Loại vật liệu lợp
Tùy vào việc anh chị lợp tôn hay lợp ngói mà độ dốc sẽ khác nhau. Tôn thì có thể lợp dốc thấp, trong khi mái ngói yêu cầu độ dốc lớn hơn để ngăn nước len vào các khe ghép. Ngoài ra, kiểu tôn như tôn 5 sóng, 9 sóng hay 11 sóng, sóng cao hay sóng thấp… cũng ảnh hưởng đến khả năng thoát nước.

3. Chiều dài mái
Mái càng dài thì độ dốc cần càng cao để đảm bảo nước thoát hết trước khi tràn ngược vào trong. Nếu mái dài mà dốc quá ít, nước dễ bị ứ đọng ở phần cuối mái.
4. Yếu tố thẩm mỹ
Không thể bỏ qua yếu tố này. Có những công trình chọn mái thoải để tạo vẻ nhẹ nhàng, tinh tế. Nhưng cũng có nơi chuộng mái dốc cao để tạo sự bề thế, sang trọng. Miễn sao đảm bảo vẫn thoát nước tốt và phù hợp với khí hậu địa phương.
Tạm kết
Như vậy là Thi công nhà lắp ghép Đà Nẵng DQ House đã gửi đến Quý anh chị những thông tin cần thiết về cách tính độ dốc mái tôn, mái ngói, cũng như những yếu tố cần lưu ý để thiết kế phần mái phù hợp cho từng công trình. Chúng tôi hiểu rằng, mỗi mái nhà không chỉ là nơi che mưa nắng, mà còn là phần quan trọng quyết định độ bền, thẩm mỹ và hiệu quả sử dụng của cả ngôi nhà.
Nếu Quý anh chị đang có nhu cầu xây dựng nhà lắp ghép, cải tạo nhà cũ, hay cần tư vấn thêm về vật liệu và kỹ thuật thi công, DQ House luôn sẵn sàng hỗ trợ. Với kinh nghiệm thực tế tại Đà Nẵng, Quảng Nam và các khu vực lân cận, chúng tôi cam kết mang đến những giải pháp thiết kế tối ưu, bền vững và tiết kiệm chi phí nhất.
Liên hệ thông tin dưới đây để được hỗ trợ:
- VPĐD 1: La Huân, Điện Bàn, Tỉnh Quảng Nam
- VPĐD 2: Trần Hưng Đạo, Phường 4, Thành Phố Tuy Hoà, Tỉnh Phú Yên.
- Xưởng thi công 1: Số 15, Trần Thủ Độ, Điện Nam Bắc, Điện Bàn, Tỉnh Quảng Nam.
- Xưởng thi công 2: Đường số 7, Khối phố Bồ Mưng 1, phường Điện Thắng Bắc, Điện Bàn, Tỉnh Quảng Nam.
- Xưởng thi công 3: Số 325 Trần Hưng Đạo, Phường 4, Tuy Hòa, Phú Yên
- Hotline tư vấn và hỗ trợ: 0903.510.668
- Email: nhalapghepdqhouse@gmail.com



