Đà kiềng là gì? Phân biệt đà kiềng và dầm móng, các tiêu chuẩn thi công đà kiềng

Trong kết cấu xây dựng nhà ở nói chung, đà kiềng là một trong những bộ phận cực kỳ quan trọng. Dù thường nằm ẩn dưới lớp tường hoặc nền nhà nên ít được để ý tới, nhưng đây là phần nối giữa các chân cột, giúp khung nhà luôn vững chắc, chịu lực tốt và hạn chế các hiện tượng như nứt tường, nghiêng nhà hay lún lệch móng.

Với những căn nhà xây trên nền đất yếu hoặc có nhiều tầng, đà kiềng lại càng đóng vai trò không thể thiếu. Chính vì vậy khi bắt tay vào xây nhà, Quý anh chị nên hiểu rõ chức năng của đà kiềng để cùng kỹ sư lựa chọn giải pháp phù hợp, đảm bảo công trình an toàn, bền lâu.

Hãy cùng KTS Đinh Nghĩa của Nhà lắp ghép DQ House tìm hiểu đà kiềng là gì? Phân biệt đà kiềng và giằng móng ở bài viết này nhé! Quý Anh chị có nhu cầu tìm hiểu về nhà lắp ghép hoặc các vật liệu, ứng dụng và độ bền của nhà lắp ghép thông minh vui lòng liên hệ hotline 0903510668 để được tư vấn!

Đà kiềng là gì?

Đà kiềng (tiếng Anh là Plinth beam) là phần bê tông nằm ngang, nối giữa các chân cột để giữ cột luôn đứng vững, không bị nghiêng, không xô lệch trong suốt quá trình xây nhà.

Nhiều nơi cũng gọi đà kiềng là “giằng cột” vì nó có nhiệm vụ giữ khoảng cách giữa các cột trụ bê tông, đồng thời giúp nâng đỡ lớp tường gạch phía trên khi xây tường. Đà kiềng thường được đặt cao hơn phần đài móng và nằm ngay tại chân tường, kết hợp cùng với hệ cột để tạo thành khung chịu lực chắc chắn cho toàn bộ ngôi nhà.

Nhờ có đà kiềng mà kết cấu phần móng và khung chịu lực sẽ ổn định hơn, từ đó giảm thiểu các rủi ro lún lệch, nứt chân chim trong quá trình sử dụng nhà ở lâu dài.

Có thể bạn muốn xem: Cách tính độ dốc mái tôn, độ dốc mái ngói chuẩn xác 

Vai trò của đà kiềng trong xây dựng nhà ở

Như đã nói ở trên, trong lĩnh vực xây dựng nhà ở thì đà kiềng là bộ phận đóng vai trò rất quan trọng trong việc giữ ổn định toàn bộ phần khung kết cấu. Nhờ có đà kiềng mà các chân cột sẽ được cố định chắc chắn, không bị xê dịch hay nghiêng lệch khi thi công những phần phía trên như sàn hay mái nhà. Việc giữ cho cột đứng vững ngay từ đầu cũng là cách hạn chế các tình trạng nứt tường, lún lệch sau này khi công trình đi vào sử dụng.

Ở những khu vực đất yếu hoặc nhà phố xây chen sát nhau, đà kiềng lại càng cần thiết hơn. Khi móng được làm bằng cọc bê tông hoặc cừ tràm, giữa chân cột và phần móng thường có độ lệch tâm nhất định. Lúc này, đà kiềng có tác dụng phân tán lực, giúp giảm áp lực lên từng điểm riêng lẻ và giữ cho toàn bộ công trình không bị nghiêng, sụt hoặc võng về sau.

Ngoài ra, đà kiềng cũng chính là phần đỡ tường gạch nhất là đối với những bức tường dài hoặc cao, nơi dễ xảy ra tình trạng nứt nẻ do lực ép dồn không đều. Nhờ có đà kiềng đỡ phía dưới, tường sẽ đều lực và giữ được độ bền thẩm mỹ lâu dài, hạn chế tình trạng nứt chân tường hoặc gãy góc.

Tuy thi công nhà tiền chế/ nhà lắp ghép có khác một chút so với nhà xây truyền thống, nhưng việc đảm bảo khung nhà chắc chắn, không bị lún lệch hay nứt tường theo thời gian vẫn luôn là ưu tiên hàng đầu. Tùy vào kiểu nhà, nền đất và vật liệu sử dụng, kỹ sư bên DQ House sẽ xem xét kỹ để quyết định có cần làm đà kiềng hay không.

Đặc biệt với những căn dùng nền bê tông đổ tại chỗ, hoặc có xây tường gạch thì đà kiềng vẫn sẽ được bố trí ở vị trí phù hợp để giữ cho nhà ổn định, không bị xô lệch. Mục đích cuối cùng là làm sao để Quý anh chị có được một ngôi nhà vững vàng, sử dụng lâu dài mà không phải lo tốn kém chi phí sửa chữa sau này.

Đọc thêm bài hay: Vì kèo là gì? Phân loại, tìm hiểu kết cấu vì kèo thép Nhà lắp ghép

Phân biệt đà kiềng và giằng móng (hay còn gọi là dầm móng)

Rất nhiều Quý anh chị khi xây nhà thường nhầm giữa đà kiềng và giằng móng vì hai bộ phận này đều là các thanh bê tông nằm ngang và đều liên quan tới phần móng. Tuy nhiên, đây là hai kết cấu hoàn toàn khác nhau và đảm nhiệm những vai trò riêng.

Giằng móng (dầm móng) là phần bê tông cốt thép nằm dưới mặt đất, nối giữa các móng đơn hoặc móng băng với nhau. Nhiệm vụ chính là liên kết móng, giữ móng ổn định và chia đều tải trọng của tường, cột xuống phần móng bên dưới. Tùy theo thiết kế, giằng móng có thể nằm ở giữa, phía trong hoặc phía ngoài cột, thường có dạng hình chữ nhật, chữ T hoặc hình thang.

Trong khi đó, đà kiềng lại nằm trên mặt đất, ở vị trí chân tường, có nhiệm vụ giữ cho cột không bị nghiêng trong quá trình xây dựng và nâng đỡ tường gạch bên trên. Đà kiềng cũng là một dạng dầm bê tông cốt thép nhưng nằm cao hơn so với giằng móng.

Thực tế có nhiều công trình chỉ dùng giằng móng mà không cần đà kiềng – nhất là các nhà lớn, móng chắc. Cũng có công trình chỉ dùng đà kiềng như nhà cấp 4, nhà khung thép… Tuy nhiên nếu điều kiện nền đất yếu hoặc nhà nhiều tầng thì kỹ sư thường bố trí cả hai để đảm bảo độ vững chắc lâu dài.

Cao độ chuẩn của đà kiềng trong xây dựng nhà ở

Cao độ (tức là độ cao đặt đà kiềng so với mặt đất) sẽ không có một con số cố định cho mọi công trình. Mỗi căn nhà sẽ có cao độ đà kiềng khác nhau, tùy vào kiểu móng sử dụng và quy mô công trình lớn hay nhỏ. Ví dụ, nếu làm móng bằng cọc bê tông, cọc tre hay cừ tràm thì vị trí đặt đà kiềng cũng sẽ được điều chỉnh cho phù hợp để đảm bảo độ vững chắc.

Đà kiềng nên đặt cao bao nhiêu là hợp lý?

Thực tế, kỹ sư công trình sẽ là người quyết định chính xác cao độ của đà kiềng sau khi khảo sát nền đất và thiết kế móng. Tuy nhiên, để Quý anh chị dễ hình dung thì dưới đây Nhà lắp ghép DQ House sẽ chỉ rõ hai kiểu đặt cao độ đà kiềng thường gặp nhất khi xây nhà sử dụng móng cọc hoặc cừ tràm:

Trường hợp 1: Đặt đà kiềng bằng với đài cọc cả chiều ngang lẫn chiều dọc

Cách này thường áp dụng cho những công trình nhỏ, ít tải trọng như nhà dân không có xe lớn ra vào. Ưu điểm là dễ thi công, tiết kiệm vật liệu và tạo thành một khối chắc chắn giữa cọc, đài và đà kiềng. Tuy nhiên, nếu làm theo cách này thì việc lắp hệ thống ống nước sẽ khó hơn, vì phải đào sâu để đặt ống bên dưới đà kiềng.

Trường hợp 2: Đà kiềng ngang bằng với đài cọc, còn đà kiềng dọc được đặt cao hơn một chút

Đây là cách phổ biến với nhà phố. Cách làm này sẽ thuận tiện hơn cho việc đi đường nước, thoát sàn. Tuy nhiên khi thi công cốt thép và đổ bê tông cho cột và đà kiềng, đội thi công cần làm đúng kỹ thuật để đảm bảo chất lượng.

Thi công đà kiềng cho móng đơn, móng băng như thế nào là chuẩn?

Với những công trình dùng móng đơn hoặc móng băng, thì mặt trên của đà kiềng thường được đặt thấp hơn nền hoàn thiện khoảng 7 đến 10cm. Khoảng chênh lệch này là để chừa chỗ cho các lớp hoàn thiện bên trên như: lớp bê tông nền, lớp vữa lót và lớp gạch lát nền.

DQ House lưu ý thêm là không nên làm đà kiềng quá thấp rồi xây thêm một hàng bó nền bằng gạch phía trên. Vì nếu làm như vậy thì nước mưa hoặc nước vệ sinh dễ thấm ngược từ bó gạch lên tường, lâu dần gây ẩm mốc, bong tróc,… từ đó sẽ ảnh hưởng đến chất lượng và thẩm mỹ của toàn bộ căn nhà. Thay vào đó, nên đổ đà kiềng liền khối, đủ cao, đảm bảo chống thấm và giữ cho phần chân tường luôn khô ráo, sạch sẽ.

Tham khảo cách thi công đà kiềng đúng kỹ thuật

Muốn ngôi nhà chắc chắn, tuổi thọ cao và không bị nứt tường, nghiêng cột sau vài năm sử dụng thì phần đà kiềng khi thi công cần làm cho đúng. Dưới đây là quy trình mà thợ và kỹ sư bên DQ House thường áp dụng để đảm bảo chất lượng:

Trước tiên thợ xây buộc cốt thép lại thành từng khung theo đúng bản vẽ, rồi đặt vào đúng vị trí đã đánh dấu sẵn. Phía dưới khung sắt cần kê các miếng lót dày khoảng 3 phân (30mm) để tạo khoảng hở giữa thép và đất, giúp lớp bê tông sau này bọc kín toàn bộ cốt thép, tránh bị rỉ sét.

Sau đó, thợ sẽ dựng ván khuôn xung quanh để tạo hình cho đà kiềng. Ván có thể là ván gỗ hoặc cốp pha cũ, miễn còn chắc chắn. Dùng các thanh chống bằng gỗ (kích thước khoảng 3x5cm) để giữ ván cố định, canh chỉnh cho ngay ngắn đúng theo thiết kế.

Khi khuôn ván đã ổn định, tiến hành trộn bê tông và đổ đầy vào bên trong. Trong quá trình đổ phải dùng máy đầm dùi để nén chặt bê tông liên tục, tránh bị rỗ, rỗng hoặc nổi bọt khí sẽ làm yếu kết cấu.

Cuối cùng, sau khi bê tông đủ cứng (khoảng 1–2 ngày tùy thời tiết) mới cho thợ tháo ván khuôn. Khi tháo nhớ làm nhẹ nhàng, cẩn thận, tránh để mẻ cạnh hoặc nứt góc của đà kiềng. Làm xong bước này là có thể tiếp tục lên cột hoặc xây tường.

Lời kết

Nhà lắp ghép tuy không thể sánh với nhà xây truyền thống về tuổi thọ vài chục năm nhưng nếu được thi công đúng kỹ thuật, chọn đúng đơn vị có tâm và có nghề thì vẫn có thể sử dụng bền vững từ 15 đến 20 năm là chuyện hoàn toàn khả thi. Đặc biệt với những công trình dựng trên nền đất yếu hoặc cần gia cố thêm để khung nhà chắc chắn hơn, thì đà kiềng là một giải pháp rất đáng cân nhắc.

Việc làm đà kiềng và cốp pha bằng gạch có thể phát sinh thêm một chút chi phí, nhưng đổi lại là độ ổn định cao hơn, hạn chế nứt gãy, thi công nhanh gọn và sử dụng lâu dài. Nếu Quý anh chị đang có dự định làm nhà lắp ghép nhưng còn băn khoăn về nền đất hoặc độ bền, hãy cứ mạnh dạn chia sẻ với đội ngũ kỹ sư của DQ House, chúng tôi sẽ tư vấn kỹ càng để đưa ra phương án phù hợp nhất với nhu cầu và ngân sách thực tế.

Hi vọng những chia sẻ trên đã giúp Quý anh chị hiểu rõ hơn về vai trò và cách thi công đà kiềng trong nhà ở. Nếu còn điều gì chưa rõ, đừng ngần ngại để lại bình luận hoặc liên hệ trực tiếp với Đơn vị thi công nhà lắp ghép DQ House để được hỗ trợ tận tình nhất.